2021 is ingetreden en alle ogen zijn gericht op de vaccinaties. Er zijn vele vragen met als onderwerp of het als leverpatiënt wel verstandig is om te vaccineren.  

Vanwege de vele vragen heeft de NLV aan de Nederlandse Vereniging van MDL-artsen (NVMDL) en Nederlandse Vereniging van Hepatologie (NVH) gevraagd om een standpunt in deze in te nemen. Alhoewel er geen sprake is van vaccinatie bij kinderen is het UMC Groningen alvast naar een standpunt voor de vaccinatie bij kinderen gevraagd. 

Prof. dr. J. Drenth, voorzitter van de NVH en MDL-arts in het UMC Radboud te Nijmegen, heeft naar aanleiding van onze vraag de opstelling van een advies gecoördineerd, waarvoor wij hem heel hartelijk dankzeggen. De basis van dit advies is gebaseerd op het advies zoals dat is opgesteld door het European Reference Network RARE LIVER, waar de NLV ook nauw bij is betrokken.
 

ADVIES
Patiënten met een leverziekte worden sterk geadviseerd om zich te laten vaccineren tegen COVID-19!
 

Dit betreft alle patiënten met een leverziekte zoals:
- auto-immuun leverziekten (Primaire Biliaire Cholangitis (PBC), Primaire Scleroserende Cholangitis (PSC), Auto-Immuun Hepatitis (AIH) en overlap
- vasculaire leverziekten
- genetische of aangeboren leverziekten
- virale leverziekten (hepatitis B en C)
- overige leverziekten zoals Niet-Alcoholische Leververvetting 

Maar ook patiënten:
- die wachten op een levertransplantatie en patiënten die reeds getransplanteerd zijn.
- met een levercirrose die al dan niet gedecompenseerd is.
   

De vaccins zijn veilig. Praat met uw zorgverlener als u zich zorgen maakt of twijfelt.
 

Meerdere auto-immuunziekten 

Heeft u meerdere auto-immuunziekten, dan is het nog steeds aan te bevelen om zich te laten vaccineren. Neemt u bij twijfel contact op met uw behandelaar voor uw andere auto-immuunziekte(n).
 

Achtergrondinformatie 

De corona-pandemie heeft een enorme impact gehad op ons allemaal, voor patiënten, artsen en andere gezondheidzorgwerkers en zeker ook voor de maatschappij in het algemeen. 

Patiënten met een (zeldzame) leverziekte hebben geen grotere kans om geïnfecteerd te raken. Er is er geen bewijs dat het beloop van COVID-19 ernstiger is bij patiënten met een leverziekte en is er ook geen grotere kans voor hen om dood te gaan aan COVID-19.  

Kortom, het risico van COVID-19 is bij iemand met een leverziekte hetzelfde als de algemene bevolking. Daarom is er internationaal en ook in Nederland steeds op aangedrongen om patiënten met een leverziekte niet anders te gaan behandelen en ook de immunosuppressieve behandeling niet te veranderen.   

Volgens de huidige inzichten is dat een juist advies gebleken.    

De artsen en wetenschappers willen net zo duidelijk zijn over het standpunt ten aanzien van de vaccins: het dringende advies is om u te laten vaccineren.  

De beschikbaarheid van de vaccins zal de komende maanden snel toenemen en een realistische kans bieden om de pandemie dit jaar nog te stoppen.
  

Bijwerkingen 

De bijwerkingen zijn niet anders dan bij de meeste andere vaccins. Incidenteel treedt een griepachtig gevoel op en zijn er lokale reacties zoals pijn in de bovenarm gedurende een paar dagen. In sommige gevallen ontstaat er vermoeidheid, hoofdpijn, een verhoogde lichaamstemperatuur en zelden zelfs koorts, die 1-3 dagen kan duren. Zoals bij alle vaccins, zijn er enkele gevallen van allergische reacties gemeld, maar deze zijn beperkt tot patiënten met een sterke allergische aanleg. Dat is iets heel anders is dan een auto-immuunziekte. De vaccinaties worden steeds gegeven onder medisch toezicht. 

Geen levende vaccins 

Hoewel de mRNA-technologie voor de ontwikkeling van vaccins nieuw is voor menselijke vaccins, is er veel achtergrondkennis over deze technologie en heeft de ervaring met dierlijke vaccins ons geleerd dat dit een mooie nieuwe technologie is die een snellere ontwikkeling en snellere productie van vaccins mogelijk maakt. Nadeel is dat deze vaccins 2 keer binnen 3-4 weken moeten worden toegediend en sterk gekoeld bewaard moeten worden.   

Het is belangrijk om op te merken is dat dit geen levende vaccins zijn en dus ook veilig zijn voor patiënten met een verminderde afweer of die immunosuppresieve medicijnen gebruiken.  

Voor de andere vaccins die in aantocht zijn hebben we alle vertrouwen dat ze veilig en effectief zullen zijn. Zo is het Astra-Zeneca / Oxford vaccin ook geen levend vaccin en kan het ook veilig worden toegediend aan patiënten met een (zeldzame) leverziekte. 
  

Vaccins zijn een zeer krachtig wapen in de strijd tegen een ernstige infectieziekte. 
 

Kinderen (0 tot met 17 jaar) 

Helaas zijn de vaccins nog niet onderzocht bij, en dus goedgekeurd voor, kinderen. Daarom moet de vaccinatie bij kinderen zorgvuldig worden afgewogen met de behandelende kinderartsen op basis van de beperkte beschikbare gegevens. Gezien het zeer lage risico op ernstig beloop van COVID-19 bij kinderen, kan de vaccinatie in veel gevallen veilig worden uitgesteld. Er zijn vooralsnog geen redenen om aan te nemen dat kinderen niet gevaccineerd zouden hoeven of kunnen worden zodra er een goedgekeurd vaccin is. Zodra er sprake is om de kinderen te vaccineren zullen wij nogmaals navraag doen bij het UMC Groningen.  

Algemene informatie over de vaccins tegen COVID-19 

Er is veel ervaring met vaccins in het algemeen. Dat is een van de redenen waarom er snel ontwikkelingen voor een vaccin tegen COVID-19 van start kon gaan.  

Momenteel zijn er in totaal meer dan 100 verschillende vaccins tegen SARS severe acute respiratory syndrome -CoV coronavirus -2 in ontwikkeling. Die zullen niet allemaal de eindstreep halen. Maar de eerste zijn er en inmiddels goedgekeurd door de Food and Drug Administratie (FDA, Amerika) en de European Medicine Agency (EMA, Europa) en het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG, Nederland). 

Lees meer over de ontwikkeling van de vaccins tegen het coronavirus op de site van het  College ter Beoordeling van Geneesmiddelen 

Hoe werken de vaccins 

Informatie hierover is te vinden op de website van het CBG

Het bestuur en de medewerkers van de NLV wensen u een gezond 2021 toe en hopen dat we na de zomer, gevaccineerd en al, elkaar weer kunnen ontmoeten.