Porfyrie

Porfyrie is een verzamelnaam voor een groep van vrij zeldzame stofwisselingsziekten die ontstaan doordat ons lichaam onvoldoende heem aanmaakt. Heem is nodig voor de aanmaak van hemoglobine (de rode stof in het bloed die de zuurstof vervoert) en een aantal andere enzymen. De term porfyria komt van het Griekse woord 'porphuros, dat purper betekent.

Word lid

'Een lidmaatschap helpt jou en je naasten om met je ziekte om te gaan, erover te leren en om te verwerken.'

[Sipke Jan Bousema, 2016]

Word nu lid!

Hoe ontstaat Porfyrie?

Iron56 2 homogolbine

Porfyrie is een groep van ziekten die allen te maken hebben met de afwijkingen in de 'fabricage' van haem. De rode bloedkleurstof (haem) wordt stapsgewijs in ons lichaam geproduceerd, waarbij tijdens het proces diverse tussenproducten ontstaan, onder andere de verschillende porfyrinen.

Voor elke stap is een enzym nodig. Wanneer deze enzymen goed functioneren ontstaat er nooit een teveel aan deze tussenproducten.
De haemproductie vindt plaats in zowel de lever als in het beenmerg op ongeveer dezelfde manier, maar de controlesystemen zijn verschillend. Uitscheiding van de verschillende porfyrinen kan via de gal of via de nieren gaan, afhankelijk van bijvoorbeeld de oplosbaarheid. Wanneer er een teveel van een bepaald soort porfyrine ontstaat, ontstaan er ziektebeelden die we porfyria's noemen.

Terug naar boven

 

Verschillende vormen van Porfyrie

We onderscheiden 16 of meer verschillende soorten porfyrieën die in de volgende hoofdgroepen worden verdeeld:

  • De erythropoëtische porfyrieën
  • De acute hepatische porfyrieën (www.pvap.nl Patiëntenvereniging Acute Porfyrie)
  • De chronische hepatische porfyrieën
  • De portoporfyrieën

We beschrijven de twee meest voorkomende vormen van porfyrie.

Terug naar boven

 

Porfyria Cutanea Tarda

Dit is een vorm van chronische hepatische porfyrie. Dit ziektebeeld ontstaat alleen als er al een leveraandoening is. Er is een verband met een alcoholische leveraandoening, een leveraandoening door oestrogenengebruik of met een chronische hepatitis C infectie. Bij de bestaande leverafwijking komt dan een verworven of aangeboren enzymafwijking. Het resultaat is een teveel aan uroporfyrine hetgeen aangetoond kan worden in de urine.

De belangrijkste symptomen van pofyria cutanea tarda zijn:

    • Zonlichtovergevoeligheid waardoor mensen blaren op de huid krijgen en littekenvorming;
    • Versterkte beharing en pigmentatie;
    • Vaak zijn er tekenen van ontsteking in de lever en mogelijk reeds fibrose. Er zijn mildere en ernstige vormen De prognose hangt af van de oorspronkelijke leveraandoening, dus bijvoorbeeld van de chronische hepatitis C infectie.

    Terug naar boven

     

    Behandeling Porfyria Cutanea Tarda

    De behandeling bestaat in de eerste plaats uit aderlatingen om op die manier zoveel mogelijk ijzer uit de lever te verwijderen. Hierdoor kan de zonlichtovergevoeligheid volledig verdwijnen. Alcohol, orale anticonceptiva (de pil) en bepaalde medicatie dienen te worden vermeden. Tenslotte zou een lage dosering chloroquin kunnen worden gegeven. Dit geneesmiddel kan het teveel aan uroporfyrine binden en zo kan het uit de lever en andere opslagplaatsen in het lichaam verwijderd worden. (b.v. 2x per week 125 mgr.)

    Geadviseerd wordt onderzoek te doen bij familieleden om na te gaan of zij de aandoening ook hebben (via urineonderzoek). Bepaalde levertumoren, goedaardig of kwaadaardig, kunnen ook een teveel aan uroporfyrine produceren en dan het beeld van een porfyria cutanea tarda geven. Als de tumor verwijderd wordt, verdwijnen de verschijnselen.

    Terug naar boven

     

    Protoporfyria

    Dit is meestal een milde vorm van porfyrie. Het is een erfelijke aandoening, hoewel bij de meeste mensen de ziekte niet tot uiting komt.

    Deze aandoening kan:

    • Symptoomloos verlopen (dus zonder verschijnselen);
    • Gepaard gaan met milde huidproblemen;
    • Echter soms een cholestase (achterblijven van gal in de galgangetjes) en leverfalen veroorzaken.

    Hoewel deze aandoening zeer zeldzaam is, kan juist deze aandoening gepaard gaan met een ernstig leverprobleem door opslag van de protoporfyrine in de levercellen.

    Terug naar boven

     

    Behandeling Protoporfyria

    Het doel van de behandeling is om protoporfyrinestapeling te voorkomen. Een behandeling kan bestaan uit:

    • Aanvullen van ijzertekort
    • Hematine infusen
    • Met geactiveerde koolstof
    • Met ursodeoxycholzuur (ursochol of ursofalk)
    • en soms uiteindelijk een transplantatie

    Protoporfyria is dus een relatief zeldzame aandoening met veel individuele verschillen. Alleen bij een aantal patiënten ontstaat een ernstig leverprobleem.

    Terug naar boven

    Contactpersoon

    Voor leden van de NLV is veelal telefonisch contact met een ervaringsdeskundige mogelijk. Stuur een e-mail met uw vragen aan ofni.[antispam].@leverpatientenvereniging.nl De NLV legt contact met de ervaringsdeskundige en deze maakt per e-mail een telefonische afspraak. Bij het lotgenotencontact kunt u geen medische vragen, vragen over medicijngebruik of levensverwachting stellen. Het leven met deze aandoening staat centraal.

     

    Interessante link(s)

    Patiëntenvereniging Acute Porfyrie
    www.pvap.nl

    Terug naar boven

    Deel dit artikel:

    Contactgegevens

    Van Boetzelaerlaan 24 J
    3828 NS HOOGLAND
    Tel: 085 - 27 34 988
    E-mail: ofni.[antispam].@leverpatientenvereniging.nl
    KvK: 40535249
    Bank: NL 44 INGB 0000 361 038
    ANBI: 820220619

    Volg ons op

     
     

    De NLV is verbonden aan:

     

    De NLV is lid van:

    easl-classic
     
    Logo eurordis
    nvh-logo 2
     
    logo-world-hepatitis-alliance-small2
    ern-ern-rare-liver-logo
     
    patientenfederatie-nederland-logo-thumb2

    ESPGHAN